De politieke sticker rukt op in Nijmegen. Steeds vaker zijn op lantaarnpalen, stoplichten en verkeersborden politieke boodschappen te zien. Een traditie die al bestaat sinds de Romeinse tijd krijgt dankzij het linkse collectief De Rode Lap een nieuwe opzwieper.
Al sinds de Romeinse tijd wordt de publieke ruimte gebruikt als medium om een politieke boodschap te verspreiden. Zo was politieke graffiti een van de manieren waarop een Romein zijn politieke campagne kracht bij kon zetten. In de ruïnes van Pompeii zijn vele van dit soort publieke pleidooien gevonden waarin politieke tegenstanders als onbekwaam worden neergezet, en de eigen kandidaat wordt opgehemeld.
In de Romeinse stad Nijmegen wordt deze traditie voortgezet. Echter gebeurt dit op een nieuwe, moderne manier. Met de polarisatie van de samenleving, en de opkomst van de onlinewebshop lijken ze steeds populairder: politieke stickers. Het plakken van stickers in de openbare ruimte is strikt genomen niet legaal, maar dit mag de pret niet drukken. Overal op lantaarnpalen, stoplichten en verkeersborden zijn ze te zien.
Opvallend is dat het overgrote merendeel van de politieke stickers die te zien zijn in Nijmegen een linkse boodschap hebben. Wellicht is dit niet vreemd voor een progressieve stad met een grote studentenpopulatie. De exemplaren hierboven zijn voorbeelden van stickers die afkomstig zijn van specifieke linkse actiegroepen. Van linksboven naar rechtsonder: de anarchistische organisatie Vrije Bond, socialistische jongerenorganisatie Rood, en klimaatgroep Extinction Rebellion. De laatste groep heeft de laatste jaren veelvuldig gebruikgemaakt van de openbare ruimte om actie te voeren, en zijn boodschap te verkondigen. Zo hebben ze snelwegen geblokkeerd en gebouwen beklad. De reactie hierop was erg gepolariseerd. Veel Nederlanders lijken er niet van gediend te zijn dat de openbare ruimte die zij ook moeten delen gebruikt wordt om een politieke boodschap te verkondigen. Wellicht is het plakken van stickers een minder radicale manier waarop Extinction Rebellion gebruik kan maken van de publieke ruimte om zijn standpunten kracht bij te zetten.
Naast het promoten van politiek actieve groepen zijn er stickers die aandacht vragen voor een specifiek vraagstuk. Het gaat hier wederom veelal om standpunten die populair zijn op links. Zo vragen de stickers hier beneden om aandacht voor transrechten, antiracisme en het lot van vluchtelingen.
Een groot gedeelte van de stickers die in Nijmegen te vinden zijn, is afkomstig van een specifieke webshop. Het gaat dan om het linkse collectief De Rode Lap. De twee stickers hier beneden zijn voorbeelden van een reeks van de Rode Lap die tijdens de afgelopen Provinciale Statenverkiezingen uitkwam, en op de VVD gericht was.
De Rode Lap verklaart zijn succes in Nijmegen aan het linkse karakter van de stad. Verder probeert De Rode Lap in te spelen op de actualiteit. Het succes valt niet te ontkennen. Landelijk verkoopt de webshop tussen 300.000 en 500.000 stickers. Alleen in Nijmegen hebben afgelopen jaar meer dan 500 mensen via hen een aankoop gedaan. De Rode Lap ziet de openbare ruimte als iets dat voor iedereen is. Bovendien is onze leefwereld niet van de politiek los te maken. Het is dus een logische stap om hier gebruik van te maken om een politieke boodschap te verkondigen. Bedrijven maken gebruik van de openbare ruimte om hun producten aan te prijzen. Door het straatbeeld in te zetten voor politiek kan dit monopolie doorbroken worden, en pakken gewone mensen hun recht op het gebruik van dit gemeenschappelijk goed terug.
De Rode Lap erkent dat waarschijnlijk weinig mensen overtuigd worden door een sticker op een lantaarnpaal. Toch zijn ze van mening dat een campagne met politieke stickers een daadwerkelijke invloed kan hebben op het politieke klimaat. Het plakken van stickers kan een laagdrempelige, eerste stap zijn naar een meer activistisch leven. Iemand die zich al links voelt, zal zijn opvattingen verder verankerd voelen wanneer hij ze omzet in daadwerkelijk handelen. Wanneer je iets doet als stickers plakken is je mening niet meer puur abstract maar heeft het een concrete vorm gevonden. Met een combinatie van het goedkoop aanbieden van marxistische literatuur en het verkopen van grappige stickers meent De Rode Lap bijgedragen te hebben aan het nog verder verlinksen van de jeugd in bijvoorbeeld de SP.
Niet alleen op links is de politieke sticker populair. Ook in extreemrechtse, en zelfs fascistische kringen wordt er veelvuldig gebruik van gemaakt. De twee stickers hierboven zijn daar voorbeelden van. Dit soort choquerende islamofobische en fascistische plakkaten is wellicht zeldzaam in Nijmegen. De politieke sticker lijkt toch vooral de extremen van het politieke spectrum aan te spreken. De Rode Lap verklaart dit door te stellen dat het brede politieke midden al sterk vertegenwoordigd is in de traditionele media. Mensen die zich niet gehoord voelen zullen zich sneller wenden tot alternatieve manieren van het verspreiden van hun gedachtegoed zoals de politieke sticker. De Rode Lap erkent ook het recht van rechts om van dit medium gebruik te maken, maar heeft hier wel een eigen antwoord op. Hun best verkopende stickers (antifakat en de antiwappiesticker, die hier beneden te zien zijn) zijn bedoeld om over rechtse stickers heen te plakken. De strijd voor de lantaarnpalen en verkeersborden in de openbare ruimte blijft bestaan. In een linkse stad als Nijmegen lijkt deze echter gewonnen te worden door de aanhangers van De Rode Lap.
Niet alle stickers vanuit rechts kunnen als fascistisch weggezet worden. Vele zijn afkomstig uit wat bij gebrek aan een beter woord de ‘wappiebeweging’ kan worden genoemd. Deze hebben vaak een coronasceptisch of anti-EU-karakter. Ook de boerenbeweging laat op deze manier van zich horen. De observatie dat degenen die zich niet gehoord voelen in de gevestigde politiek gebruikmaken van politieke stickers lijkt hier ook waar te zijn.
Politieke stickers zijn een duidelijk zichtbaar onderdeel van de openbare ruimte in Nijmegen. Met het oog op hoe vaak ze verwijderd worden lijkt het erop dat de gemeente er zelf niet zo blij mee is. We kunnen ons afvragen of dit een effectieve manier van politiek bedrijven is. Zijn er veel mensen die ergens van overtuigd kunnen worden door een sticker op een lantaarnpaal? Als je het De Rode Lap vraagt geeft het fenomeen mensen tenminste de kans om een stukje van de openbare ruimte terug te pakken. Hoe dan ook geeft het je tenminste iets om naar te kijken wanneer je op een groen stoplicht wacht.
Foto’s: Adé Jansen