Er is nauwelijks aandacht in Nederland voor de ernstige humanitaire crisis in Soedan als gevolg van een vernietigende oorlog tussen het regeringsleger SAF en de paramilitaire rebellengroep RSF. De Soedanese gemeenschap in Nijmegen probeert de mensen in Soedan te helpen door aandacht te vragen voor de crisis en steunt elkaar, vertelt Manaar El Sharif.
De oorlog moet stoppen, vindt de Soedanese gemeenschap in Nijmegen. De oorlog heeft al vele duizenden levens gekost, ernstige hongersnood veroorzaakt en twaalf miljoen mensen op de vlucht gejaagd. Protest is moeilijk en wapensteun aan beide partijen door meerdere landen uit de regio en de wereld houdt de oorlog mede gaande. „De Soedanese gemeenschap in Nijmegen is een culturele organisatie, we proberen onze cultuur levend te houden”, vertelt Manaar El Sharif. Ze is Nederlands-Soedanese en studeert politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Haar moeder en broer wonen in Nijmegen en ze gaat vaak met hen naar de tweewekelijkse bijeenkomsten van de Nijmeegse organisatie, die onderdeel is van de Soedanese Gemeenschap in Nederland. El Sharif: „We komen met dertig tot veertig mensen bij elkaar, vaak bij Gezellig Nijmegen, om elkaar te steunen. We organiseren maaltijden, informatie-uitwisselingen en markten met Soedanese kleren, eten en sieraden.”
Radiostation
„We treden ook naar buiten. 8 december 2024 organiseerden we samen met Bureau Wijland een bijeenkomst over Soedan: Samen voor Vrede, Samen voor Soedan. Met iemand van vredesorganisatie PAX, een politicus, een Soedanese activist en een journalist van een van de weinige radiostations die er nog zijn, Radio Dabanga Sudan, die nu vanuit Nederland zendt. We bespraken met ruim honderd mensen de grote humanitaire crisis in Soedan. De oorlog, met zijn verwoestingen en ernstig seksueel geweld, de hongersnood en klimaatrampen en uitbraak van ziektes als cholera en dengue, de vele miljoenen vluchtelingen en tweederde van de bevolking in een ernstige noodsituatie. Er is nauwelijks aandacht voor in Nederland en de Westerse wereld. Dat komt vooral doordat er nauwelijks journalisten meer zijn in Soedan en alle radio- en tv-stations en kranten opgedoekt werden. We moeten als gemeenschap zorgen dat er meer aandacht komt voor Soedan. We steunen organisaties die geld en goederen inzamelen voor Soedan, zoals bijvoorbeeld de Khartoum Aid Kitchen, die dankzij donaties voor eten kan zorgen in de vorige week van de RSF bevrijde hoofdstad Khartoem.”
Vernietiging
„Met de Soedanese gemeenschap in Nijmegen komen we vaker en met meer mensen bij elkaar sinds het uitbreken van de oorlog in april 2023. Dit is een oorlog tussen twee Soedanese legers: de Sudanese Armed Forces SAF van de regering en de Rapid Support Forces RSF. Met de verheviging van het geweld tegen mensen tot gevolg en het vernietigen van de infrastructuur, de watervoorziening, de ziekenhuizen en de andere gemeenschapsvoorzieningen.”
In het gesprek met de jonge vriendelijke studente op een terras in Nijmegen ontstaat een beeld van een verdeeld land.
De RSF is ontstaan vanuit de SAF als para-militaire groep: twintig jaar geleden kregen ze de opdracht van president Al-Bashir om etnische minderheden uit te roeien die er minder Arabisch uitzagen of een wat afwijkende manier van leven hadden. Er is veel racisme tussen bevolkingsgroepen dat aangewakkerd werd vanuit de regering.
Grondstoffen
Het begon in Darfur. Meer dan 300.000 mensen werden vermoord. De RSF werd op een gegeven moment zo sterk, door ondersteuning van landen die via hen op meer invloed hoopten, dat ze onafhankelijk verder ging. Wie welke groepen steunt staat niet op papier, maar Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Iran, de Verenigde Staten, Rusland en Groot-Brittannië zijn betrokken. Het gaat hen om grondstoffen en/of om een steunpunt bij de Rode Zee te hebben. Soedan heeft heel vruchtbare grond waarmee ze heel Soedan en meer landen kan voeden, maar de grond wordt verkocht aan andere landen zoals Saoedi-Arabië, eerst door de regering van Al-Bashir en nu door de RSF. Ook grondstoffen zoals goud worden doorverkocht. Het is geen toeval dat er in Egypte opeens een groot aanbod van goud is, hoorde El Sharif bij een Amnestybijeenkomst.
Doodstraf
Een stukje geschiedenis: in 1899 grepen Egypte en Groot-Brittanië gezamenlijk de macht in Soedan. In 1956 werd Soedan onafhankelijk. Al-Bashir kwam in 1989 aan de macht door een militaire staatsgreep. In 1993 werd hij president. Hij bleef bijna dertig jaar de baas en voerde strenge islamitische wetgeving in, met de doodstraf voor geloofsafvalligen, grote beperkingen voor vrouwen en de terugkeer van lijfstraffen. In 2019 werd hij na straatprotesten van miljoenen mensen wegens de slechte economische situatie, afgezet door de Soedanese Volkskrijgsmacht. Er zouden na twee jaar verkiezingen komen en een transitie naar een democratische staat, maar dat is niet gebeurd.
El Sharif vindt het moeilijk om optimistisch te zijn over de toekomst van Soedan: „De miljoenen mensen die de straat op gingen in 2019 zijn van hun land verdreven en lijden honger, dus protest organiseren is nu heel moeilijk. Allereerst moet de oorlog stoppen. Er moet een regering komen die zegt: ‘Wat er gebeurd is, kan niet en mag niet. We moeten met de verschillende groepen gelijkwaardig en rechtvaardig samenleven in dit land.’”
Cijfers
Alleen al in december 2024 moesten bijna 12 miljoen mensen vluchten, 9,3 miljoen in eigen land en 2,5 miljoen gingen naar Tsjaad, Egypte en Zuid-Soedan.
Gegevens van 2025:
14,2 miljoen mensen hebben dringend hulp nodig. Er is hongersnood in Noord-Darfur.
30,4 miljoen mensen zijn in nood, onder wie 15,6 miljoen kinderen die geen onderwijs krijgen en voor wie geen gezondheidszorg is.
Er zijn 3,2 miljoen vluchtelingen in buurlanden.
Er is mensenhandel. 30.000 mensen zijn seksueel misbruikt van wie 92 procent vrouwen en meisjes en Amnesty denkt dat dit getal minstens met tien vermenigvuldigd moet worden. Beide legers maken zich er schuldig aan, maar het meest de RSF.
Er zijn uitbraken van cholera en dengue door de ingestorte gezondheidszorg.
In Soedan leven bijna 600 stammen, die 400 verschillende talen spreken. Er is een grote invloed van de Arabische wereld, waardoor het grootste deel van de Soedanezen islamitisch is. Soedanees-Arabisch is de gemeenschappelijke voertaal.