Zet Nijmeegse krakers van vroeger en krakers van nu bij elkaar plus een activistische politicus, met daarbij een wetenschapper die thuis- en dakloosheid in Nederland onderzoekt. Laat een frisse jonge journaliste met een onderzoekende geest het gesprek leiden en ziedaar: de inhoudsvolle, interessante avond over Kraken gaat door.

Amarens Eggeraat leidt de avond Kraken gaat door op 25 september jongstleden in Lux. Ze onderzocht als journaliste de huidige wooncrisis vanaf 2021 en de mogelijke oplossingen. Ze vroeg zich af of er nog gekraakt wordt en leerde: „Ja, er wordt nog gekraakt, maar het is veel moeilijker dan vroeger. Na de antikraakwet in 2010, waardoor krakers gevangenisstraffen riskeren, is de kraakbeweging veel minder zichtbaar. Maar tegenwoordig is er een kleine opleving. Mensen kraken weer meer omdat het echt nodig is.”

Zwerven

De sprekers voor een groot spandoek van Jantien dat langzaam ontrold wordt. Foto MM

„Dak- en thuisloosheid is woononzekerheid”, zegt wetenschapper Willem van Sermondt. Hij onderzoekt in meerdere steden, waaronder Nijmegen, de groep die thuis- en dakloos is.

“Woonzekerheid is meer dan fysiek een dak boven je hoofd hebben, dat beschermt tegen kou en regen. Het gaat ook om een eigen plek hebben, waar je vrienden kunt uitnodigen. En het gaat om de juridische zekerheid van een huurcontract, zodat je weet dat je er kunt blijven.

Er waren nauwelijks gegevens over de grootte van de groep dak- en thuislozen en de samenstelling, dus daarom doen we onderzoek. Meer dan tachtig organisaties zoals scholen en zorginstanties helpen mee, wat een vollediger beeld geeft. De situatie in alle steden is vergelijkbaar. Bij daklozen heeft men het beeld van de dakloze verslaafde man, maar dat is maar vier tot zes procent van de groep. De meesten die een zwervend bestaan leiden, van bank naar bank, plek naar plek, zijn alleenstaanden en eenoudergezinnen. Dertig procent van de dak- en thuislozen is vrouw en twintig procent is kind. Een groot deel van de groep bestaat uit jongeren. De meeste gezinnen hadden overigens een huis, dat ze door allerlei oorzaken kwijtraakten. Daar moeten we echt wat aan doen.”

Gemeenschapszin

Izza en Mikel (niet hun echte naam) van krakerscollectief Jantien weten alles van de nood aan vaste woonruimte.

Izza: „Het is een grote groep die met extreme onzekerheid moet leven. Mensen die vaak geen vangnet van familie hebben, net zoals ik. Ik heb nu een nieuwe familie, dertig mensen van ons collectief staan voor me klaar, net zoals ik voor hen. Ik heb op het moment woonruimte, net als Mikel. We kraken niet voor onszelf, maar voor deze groep dak- en thuislozen, voor het recht op woonruimte.”

Mikel: „De antikraakwet die kraken strafbaar stelt, helpt de eigenaren, niet de woningzoekenden. De nieuwe Wet betaalbare huur die Hugo de Jonge introduceerde is wel goed bedoeld: dat de huren niet te hoog mogen zijn, maar de wet zorgt ervoor dat mensen niet meer willen verhuren. Ik moet een vast huurcontract krijgen, maar door deze wet wil de huisbaas dat niet en sta ik straks op straat.”

Quirijn Lokker, raadslid van GroenLinks, leverde op verschillende momenten een bijdrage: „Er zijn nergens in Europa zó veel mensen met een eigen huis als in Nederland. Het eigendomsrecht wordt door velen belangrijker gevonden dan het oplossen van de woningnood”; “Door de wet van Hugo de Jonge gingen de huren niet omlaag, er staan nu wel meer huizen te koop”; „De Leegstandsverordening gaat alleen over leegstaande huizen, die zijn er niet veel meer. De verordening moet nodig uitgebreid worden met bedrijfspanden en kantoren”; „Voor kraken is overigens nog nooit iemand de gevangenis ingegaan.”

Krakerburnout

De krakers van Jantien kraken vanaf 2021. Ze bezetten panden in de Burchtstraat tegenover het stadhuis, in de Molenstraat en nu in de vroegere Carolusbioscoop aan Plein 1944. Hier draait Jantien ’s middags een huiskamer met een inloopspreekuur over kraken. Dak- en thuislozen kunnen er bijkomen, wat drinken, een wasje doen. Er zijn workshops.

Izza: „We zijn actiekrakers. We willen de woningnood aankaarten, het speculeren met woningen en de leegstand van veel panden. Kraken geeft daarbij meteen een oplossing voor een aantal woningzoekenden. We zijn breed politiek georiënteerd en proberen alle bureaucratische traagheid te doorbreken. Bioscoop Carolus wilden we teruggeven aan de stad als een culturele broedplaats. Het kraken levert ook onszelf veel op. We hebben zelfbestuur en gemeenschapszin. We zorgen voor elkaar. Een krakerburnout ligt op de loer, daar moeten we bij elkaar alert op zijn.”

Muis Luijten heeft in de jaren zeventig en tachtig acht jaar gekraakt gewoond: „Toen was het veel gemakkelijker. Ik heb nooit grote onzekerheid gevoeld. Er was woningnood, maar veel panden stonden leeg. Als je kraakte had je een woonplek en je hoefde niet per se productief te zijn. Als we ergens uitgezet werden, gingen we naar een ander pand. Ik stopte met kraken enige tijd nadat ik een baan had gekregen. De meeste krakers hadden in die tijd een uitkering of studiebeurs en een heel ander ritme. Wij wilden ook de huizenspeculatie aanpakken en maakten van allerlei panden broedplaatsen: De Grote Broek, De Pontanus, De Paraplufabriek.”

Kunstenares Rosa Hanssen wil met een kraaktegel voor het gekraakte pand van Jantien gesprekken op gang brengen. Foto F.H.

Award

Mikel: „Wat is er toch gebeurd met het linkse Havana aan de Waal, dat wij als Jantien nodig zijn. Mensen weten niet wat kraken inhoudt en waarom we kraken. Als ik mensen rondleid in Carolus zeggen ze: ‘ik had een heel ander beeld van kraken’. “

Van Sermondt: „Men maakt zich drukker om krakers dan om de meer dan veertigduizend dak- en thuislozen. Er zou een award moeten komen voor het meest schaamteloze leegstaande pand.”


U kunt reageren op dit artikel via een e-mail naar redactie@denijmeegsestadskrant.nl