Als beschermingsbewindvoerder zag Marieke Ariëns hoe haar cliënten moesten vechten tegen een log bureaucratisch monster: „Honderdduizenden kunnen niet meekomen in onze samenleving.”
Monster
Ariëns was twaalf en een half jaar bewindvoerder in Gelderland en Noord-Brabant. Als bewindvoerder beheerde zij de geldzaken van mensen met problematische schulden. Ze stelde vertrouwen en persoonlijk contact zo veel mogelijk boven regels. Zo hielp ze ook mensen die het niet lukte de benodigde papieren te geven en het inschrijfformulier in te vullen. Nederland is ongelofelijk bureaucratisch volgens Ariëns: „Mensen moeten in een jaar soms twintig regelingen aanvragen. We hebben een monsterlijk systeem opgetuigd. Veel mensen met geldproblemen proberen het in hun eentje op te lossen. In Nederland is véél hulpverlening beschikbaar, maar hulp vragen is voor velen een brug te ver. Voor je de juiste hulpverlener hebt gevonden, moet je steeds weer moed verzamelen en je hele verhaal vertellen. Nooit kun je iets met één telefoontje regelen. Er zijn eindeloze belmenu’s, doorverwijzingen, afgebroken gesprekken en mensen die niet willen helpen, omdat ze maar verantwoordelijkheid over een klein, net ander stukje hebben. En dit wordt elk jaar erger.”
Daardoor krijgt slechts een klein deel van de mensen goede hulp, zegt Ariëns. „Een meerderheid redt het niet meer. Mensen worden ziek, kunnen niet meer werken, komen soms met justitie in aanraking of worden dakloos. Dit kost de samenleving elk jaar veel geld.”
Strenger
Ariëns vertelt dat er allerlei schuldhulptrajecten bestaan, maar dat regels, voorwaarden en uitsluitingen veel schuldhulp onmogelijk maken. „Mensen die denken dat het wel meevalt, staan waarschijnlijk altijd aan de veilige kant.” Er is schuldhulp zonder en mét tussenkomst van de rechter. De laatste heet WSNP: Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen. Deze wet biedt natuurlijke personen die in een problematische schuldsituatie verkeren, de mogelijkheid om schuldenvrij te worden. Het aantal personen dat in een schuldsaneringstraject zit via de rechter op basis van de WNSP nam in Nijmegen af van meer dan driehonderd in 2012 tot vijfenzestig in 2021. Ariëns: „De toelating tot de WSNP is strenger geworden, er wordt meer ingezet op regelingen zonder tussenkomst van de rechter. Er zijn dus niet minder mensen met ernstige schulden, maar de regels zijn veranderd. De schuldhulptrajecten duren ook korter, niet drie jaar maar anderhalf jaar. Als je nu wordt toegelaten tot de sanering ben je sneller van je schulden af. Maar aan het hele proces voordat je wordt toegelaten is niets veranderd. Terwijl juist daar de echte problemen zitten. Mensen proberen eerst zelf hun schulden op te lossen, waarbij ze vaak veel te lang wachten met hulp vragen, tot wel vijf jaar.”
Haar werk beheerste Ariëns’ leven te intens. Ze stopte, maar bleef bezig met de problemen. „Op een nacht droomde ik het hele boek Jubeldag. Het verhaal gaat over een meisje van tien dat een moeder heeft met financiële problemen. Ik wil met het boek kinderen helpen om over geldproblemen te praten zonder meteen de eigen situatie te moeten benoemen.” Daarnaast wil Ariëns anderen die er niet mee te maken hebben, laten voelen hoeveel impact geldproblemen hebben.
Ariëns pleit ervoor dat mensen een nieuwe start moeten kunnen maken. „Ik wil dat schuldhulpverlening vereenvoudigd wordt en dat mensen gratie krijgen en opnieuw kunnen beginnen.” Ook pleit ze voor het vak Zelfzorg op de middelbare school, waar scholieren leren hoe ze goed voor hun lichaam, geest én financiën kunnen zorgen.
Een andere activiteit van Ariëns is het onlineplatform PowerUp4Life. Hier kunnen mensen een cursus volgen die hen helpt hun financiën op orde te brengen: „Voor mensen die niet naar instanties willen voor hulp.”
Lees hier de recensie van Jubeldag
Sinds 2015 is er een lichte daling te zien. Landelijk en in Nijmegen. Er zijn nog geen cijfers beschikbaar die de gevolgen van de energiecrisis laten zien.