Woningen gezocht voor dubbel zoveel ouderen in 2040

Veel ouderen wonen in een te groot huis, ze zijn te gezond voor het verpleeghuis, maar kleiner wonen lukt niet. Het ontbreekt in Nijmegen aan betaalbare ouderenwoningen. Dat vinden Minke Nieuwboer en Ronny Raghoe van Netwerk 100. Wethouder Grete Visser erkent het probleem.

Sinds het afschaffen van de bejaardenhuizen en aanleunwoningen door het kabinet Rutte II in 2015, is er voor ouderen een groot gat ontstaan tussen zelfstandig wonen en opvang in een verpleeghuis.

Minke Nieuwboer is coördinator van Netwerk 100, een samenwerkingsverband in Nijmegen van organisaties die zich met ouderen bezighouden. Ze beaamt dat veel ouderen die alleen wonen zich onveilig voelen, zorg nodig hebben of eenzaam zijn: „Er is te weinig geld en er zijn te weinig voorzieningen voor ouderen, terwijl het aantal ouderen steeds toeneemt. Het vroegere bejaardenhuis wil men niet terug in de vorm van kleine kamers, geen logeerkamertje voor kleinkinderen of kinderen en niet mogen koken, maar veel ouderen willen wel meer bij elkaar in de buurt wonen, wat op gemeentelijk niveau gestimuleerd kan worden. Ouderen hebben behoefte aan kleine toegankelijke woningen, drempelvrij, met lift en een punt waar ze samen kunnen komen en aan activiteiten kunnen meedoen en waar winkels en zorg voor handen zijn. Voor mensen met veel geld zijn er meer mogelijkheden. Het schort vooral aan betaalbare woningen.”

Logeren
Ronny Raghoe is lid van een adviserend panel van ouderen van Netwerk 100: „Mensen die zorg nodig hebben krijgen drie uurtjes van de WMO, dat is heel erg weinig. De rest van de tijd zijn ze alleen.” Hij vindt ook de betaalbaarheid van woningen een belangrijk punt en stelt daarnaast dat in de buurt van ouderenwoningen een arts, een apotheek, een bus en een supermarkt aanwezig moeten zijn. Als oudere uit een migrantengroep, afkomstig van de Caraïben, vertelt hij: „Oudere migranten worden zo mogelijk opgevangen door de kinderen. In de huidige maatschappij werken echter vaak beide partners, dus zoeken kinderen naar een woonvorm waar hun ouders zich op hun gemak voelen. Dat is een plek waar ze hun kleinkinderen kunnen laten logeren en waar ze samenwonen met mensen die de eigen taal spreken en de eigen cultuur begrijpen. In de Waalsprong zou een proef starten binnen het project Aaron, waar een gang gereserveerd zou worden voor negen Caribische mensen, beheerd door de ZZG zorggroep. Bij gebrek aan personeel en de eis dat alleen mensen uit Nijmegen mee mochten doen is dat niet doorgegaan. In Wijchen gaat nu misschien wel zo’n proef starten.”

Verhuiscoach

Wethouder Grete Visser is zich zeer bewust van de problemen omtrent het wonen van ouderen: „De prognoses stellen dat er in 2040 twee keer zo veel ouderen zijn als nu terwijl er dan minder zorgpersoneel is. Zes jaar geleden moesten er nog bedden weg in de ouderenzorg, dat kan niet meer. We hebben alle mogelijke woon- en zorgvormen nodig. Er is veel nieuwbouw nodig, maar we kijken ook naar de oudbouw. Een op de drie panden die toegevoegd worden aan de woningmarkt, is of terug- of aangekocht door de woningbouwcorporaties of het gaat om huizen die gesplitst en gedeeld worden. We kijken ook naar mogelijke doorstroom: er is een doorstroom- of verhuiscoach die ouderen helpt om een andere, kleinere woning te vinden. Je kunt ook samenwonen in een huis. Daarmee is Hospi Housing bezig.”

Woon-zorgvisie
Grete Visser was, voor haar werk als wethouder, directeur van de bejaardenhuizen De Orangerie en Boszicht, waar ze de afbouw moest begeleiden toen het kabinet de bejaardenhuizen afschafte. Ze ging de politiek in omdat ze zich zorgen maakte over wat er met haar ouderen ging gebeuren. „Nadat ik in mijn eerste periode als wethouder de nieuwe laagdrempelige buurtteams opstartte, die nu binnen twee weken met een hulpvrager aan de slag gaan, wilde ik in de tweede periode Wonen in mijn portefeuille. Een dak boven je hoofd is de basis voor ouderen en voor ieder mens.”

Visser: „Op dit moment zijn we druk bezig met het opstellen van een woon-zorgvisie. We voeren met alle partijen inventariserende gesprekken. In de woon-zorgvisie komt te staan wat er is en op stapel staat in elk stadsdeel aan wonen, zorg en welzijn. We kijken hoe de in- en uitstroom is van Nijmegenaren en van specifieke groepen als ouderen met of zonder zorgindicatie, maar ook straatmensen, mensen met een beperking, asielzoekers of mensen met een gevangenisverleden. We onderzoeken daarnaast wat nog nodig is.”

Bejaardenhuizen
Bij veel projecten wordt tegenwoordig ingezet op gemengd bouwen voor meerdere doelgroepen bij elkaar, met een ontmoetingsruimte. Gemengd betekent huizen voor jongeren, gezinnen en levensloopbestendige huizen voor ouderen en naast huizen in het duurdere segment ook betaalbare huizen, in Nijmegen in ieder geval dertig procent sociale woningbouw. Visser: „Voor ouderen zijn in de buurt naast een ontmoetingsruimte, ook zorg, winkels en een plekje voor een STIP nodig, weten we uit onderzoek, dus ook daar zet ik op in met woningbouwcorporaties en anderen.”

Tot slot: „Er zijn mensen die zeggen: de bejaardenhuizen moeten terugkomen. Als mensen met een goed plan komen zijn we daar blij mee. We hebben én, én, én nodig en zullen alle serieuze initiatieven ondersteunen.”

Enkele wooninitiatieven voor ouderen in Nijmegen:

Commercieel

Living-Inn in Lent is een project waar naast 92 starters appartementen onder de huurtoeslaggrens, 210 luxeseniorenappartementen en 80 zorgwoningen worden verwezenlijkt. De huren van de seniorenwoningen liggen tussen 845 euro en 2230 euro per maand De bedoeling is dat de starters omkijken naar de ouderen. Er zijn voorzieningen in de buurt zoals een winkel en een café. Een deel van de woningen is klaar. Er zijn echter problemen met de aanlevering van stroom.

Woningbouwcorporaties
Woningbouwcorporaties richten zich op bouw en verhuur van sociale huurwoningen.

Talis is in Nijmegen bezig met een proef tot 2025 om bij twee voormalige seniorenflats, De Globe en Maas Waal Staete, zestigplussers weer voorrang te geven bij woningen die vrijkomen.

Talis bouwt in Lent woon-zorggebouw Aaron met 91 appartementen. Dit gebouw is bedoeld voor vitale ouderen, ouderen met een zorg- en ondersteuningsvraag én jongvolwassenen met een beperking. Er komt een ontmoetingsruimte, de woningen zijn levensloopgeschikt en voorzieningen zijn dichtbij.

Talis heeft vier Centraal Wonenprojecten onder beheer, waar mensen, onder wie veel ouderen,  gemeenschappelijke voorzieningen hebben. Daarnaast verhuurt ze aan meerdere woongroepen, waaronder De Sprong speciaal voor senioren, die samen activiteiten doen. Deze projecten bestaan al rond de twintig jaar.

In Lankforst bouwt Woonwaarts 31 levensloopgeschikte woningen met ontmoetingsruimte

Portaal bouwt in het stationsgebied Duet, een 120 meter hoge dubbele woontoren met 383 appartementen, waarvan 90 levensloopbestendig, met buurtwoonkamer, winkels en horeca.

Op meerdere plekken in Nijmegen bouwen de drie woningbouwcorporaties samen aan projecten met ook levensloopbestendige woningen zoals: zeven woongebouwen aan de Nieuwe Dukenburgseweg 21, aan de Havenkade en bij meerdere projecten in Nijmegen Zuid, zoals Zuiderveld.

Zelfbouw
CPO De Getijden in de Veldstraat is een zelfbouwproject, dat in 2020 bewoond werd. Het gaat om 17 koopwoningen en appartementen in en om een vroegere school waar mensen een gemeenschappelijke ruimte hebben en omzien naar elkaar. Nijmegen heeft een CPO-platform van initiatiefnemers. Zij proberen de gemeente ertoe te bewegen om meer steun te bieden bij het ingewikkelde en langdurige bouwproces.