Afgelopen zaterdag 18 september organiseerde actiegroep Trans Zorg Nu! een demonstratie in het Valkhofpark in Nijmegen. Dit om meer ruchtbaarheid te geven aan de wantoestanden binnen de transgenderzorg en op te roepen voor een systeem dat zich niet langer kenmerkt door ellenlange wachtlijsten, diagnoses en betutteling, maar staat voor zelfbeschikking en decentralisatie.
Rond twee uur ’s middags verzamelen zich zo’n honderd mensen in het Valkhofpark. ,,Mijn gender is niet jouw beslissing’’, zijn de woorden op een van de protestbordjes. ,,Trans genoeg’’, staat te lezen op het bordje dat een andere actievoerder heeft meegebracht. Deze laatste woorden refereren aan de huidige praktijk binnen de zorg waarbij psychiaters aan de hand van vooropgestelde criteria vaststellen of iemand ‘trans genoeg’ is om in aanmerking te komen voor transgenderzorg. Een oordeel waarmee wordt bepaald of iemand al dan niet ‘lijdt’ aan genderdysforie vanuit de foutieve stellingname dat mensen die zich niet conformeren aan de huidige normen rondom gender te kampen hebben met een psychische stoornis. Transgender mensen moeten dus eerst door een psychiater worden geclassificeerd als geestelijk ziek, willen ze een beroep kunnen doen op de zorg die ze nodig hebben. Dat terwijl een geestelijke kwaal niet aan de orde is, en de daadwerkelijke zorg pas op gang komt na de lange wachtlijst die op deze keuring volgt.
Dat moet anders, zo luidt de boodschap die doorklinkt in de brandbrieven die de organisatoren van de protestmiddag aan de menigte voorlezen. Brandbrieven, die zijn geschreven door transgender mensen en non-binaire personen, gericht aan de Tweede Kamer en daar inmiddels ook aangeleverd. In deze brieven wijzen zij niet alleen op de mankementen binnen de zorg maar ook op de discriminatie waarmee zij dagelijks te maken hebben. Een oproep die dus meer omvat dan een roep om betere zorg maar ook betere bescherming verlangt vanuit de staat. ,,Wij vragen niet langer, wij eisen!’’ klinkt het door het Valkhofpark. ,,Wij zwijgen niet langer, wij roepen! En wij zullen blijven roepen, totdat wij door iedereen als volwaardig mens worden gezien.’’
Nadat meerdere brrandbrieven zijn voorgelezen, durven enkele mensen die naar de demonstratie zijn gekomen het aan om onvoorbereid het podium te betreden. Er zijn verhalen te horen van mensen die bij hun transitie worden bemoeilijkt door lange wachtlijsten en veel bureaucratie. Als ze dan eindelijk aan de beurt zijn, krijgen zij in veel gevallen te maken met psychiaters en psychologen die niet in staat zijn om de ervaringen van transgender en non-binaire personen buiten de kaders van hun eigen wereldbeeld te bezien. Verzekeringsmaatschappijen geven vaak niet thuis of kunnen geen vergoeding bieden omdat er in hun systeem geen code voorkomt waaronder een specifieke medische ingreep kan worden geplaatst.
Tegen het einde van de middag wordt een minuut stilte gehouden voor de transgender mensen die zichzelf om het leven hebben gebracht. Een heftig en pijnlijk moment, zeker met het oog op de mankementen binnen de transgenderzorg en de kennis dat suïcides en gedachten daarover onder deze groep mensen veel voorkomen. De urgentie is voelbaar onder de aanwezigen en strijdbaar als ze zijn besluiten ze de middag even later af te sluiten met een mars door de binnenstad van Nijmegen. ,,Ons lichaam onze keuze, transmensen hebben een stem’’, scanderen de actievoerders door de straten.