Het bestemmingsplan voor een nieuwe energiecentrale op het ENGIE-terrein domineerde afgelopen tijd het debat in Nijmegen. Het Rijk heeft deze locatie aangewezen als een plek voor grootschalige energieopwekking, waarbij aardgas als brandstof niet uitgesloten is. Lokale politieke partijen waren verdeeld over deze opdracht. Op 31 januari besloot de gemeenteraad een aantal aanpassingen te doen en het bestemmingsplan verder te steunen.
„Gasgestookte energie moeten we helemaal niet willen”, zegt Quirijn Lokker van GroenLinks. „Maar het Rijk heeft het laatste woord. We moeten dit als een kans zien om strengere voorwaarden neer te leggen. Met die voorwaarden zeggen we tegen het Rijk dat de transitie naar duurzame energie lang genoeg heeft geduurd en dat het Rijk moet opschieten.” Hoewel GroenLinks het voorgestelde bestemmingsplan steunt, blijft de partij kritisch. „De tijdelijkheid van het gebruik van gas moet heel helder zijn. We kijken bijvoorbeeld of we eerder met gas kunnen stoppen, al in 2040 of 2035. Ook moet er een clausule worden opgenomen dat we alleen gas gebruiken als er geen groene waterstof beschikbaar is. Door de vraag naar groene waterstof te vergroten, hopen we de transitie naar duurzame energie te kunnen versnellen.”
Cees de Beer van de Stadspartij ondersteunt deze claim: „Als je niet voor bent, dan blokkeer je juist duurzame voorwaarden. We zitten in een energietransitie, niet in een energierevolutie. We moeten de juiste lijn inzetten, terwijl we energiezekerheid blijven borgen.” Met die mening distantieert De Beer zich van GroenLinks. „Als we té ambitieus worden, dan lopen we tegen risico’s aan. Wat als we inzetten op gasvrije energieopwekking en we halen het niet? Ik denk dat we trots mogen zijn op het masterplan dat er nu ligt en dat we hiermee verder kunnen.”
De grootste tegenstander van het voorgestelde bestemmingsplan is de Partij voor de Dieren: „Het voorstel dat er nu ligt is weliswaar beter dan het huidige bestemmingsplan”, zegt Eline Lauret, „maar het is nog niet goed genoeg. Er moet een derde optie komen, waarbij er helemaal geen CO2-uitstoot meer is.” Ze werkte een amendement uit waarbij de energiecentrale volledig op waterstof zou draaien. „Ik heb in de opdracht van het Rijk een loophole gevonden. Als we kiezen voor tijdelijk gedogen van de andere duurzame initiatieven, kunnen we een beter bestemmingsplan maken zonder de mogelijkheid fossiel gas te verbranden.”
In deze discussie laat de burger ook steeds vaker van zich horen. Extinction Rebellion protesteerde in de stad. De geïnterviewde raadsleden zijn het erover eens dat het goed is dat de actiegroep zich daarbij tot het Rijk richt. „De gemeente heeft veel onderzoek gedaan en advies ingewonnen om tot het huidige plan te komen”, vindt De Beer. „Aan de inzet van de gemeente ligt het niet.” Lokker en Lauret zijn blij dat er een duidelijk signaal richting het Rijk wordt afgegeven door XR.
Tegengas zette een handtekeningenactie op touw voor het instellen van een raadgevend referendum. Het aantal handtekeningen passeerde de 2000, wat ruim voldoende is. De referendumcommissie boog zich over het verzoek en kwam met een positief advies. Lauret hoopte dat het referendum tijd zou geven om een bestemmingsplan uit te werken voor een pure waterstofcentrale. De Beer vindt dat de gemeente de rol heeft om het juiste besluit te nemen. Lokker is bang dat als de burger het nieuwe plan afkeurt in een referendum, het oude blijft gelden. Een derde optie uitwerken vindt hij ook spannend. „Onze verwachting is dat als we gas helemaal uit het plan halen, het Rijk in hoger beroep gaat bij de Raad van State. Daarmee zou onze hele clausule over gas inclusief de randvoorwaarden geschrapt kunnen worden.”
Uitslag
Tijdens de raadsvergadering op 31 januari komen deze argumenten nogmaals voorbij. Vooral GroenLinks krijgt veel bijval. „Omdat in het referendum slechts een mening gevraagd wordt over een deel van het plan, komt er geen eenduidig advies uit het referendum waar de gemeente iets mee kan”, zegt Lokker. De meerderheid van de gemeenteraad stemt uiteindelijk tegen het raadgevend referendum. De stemming voor de amendementen op het bestemmingsplan volgt kort daarna.Een aantal daarvan wordt aangenomen. De strengere voorwaarden bijvoorbeeld die GroenLinks heeft neergelegd. Daarnaast krijgt ENGIE de opdracht om met enige regelmaat over de voortgang te rapporteren, en komt er een eis dat de centrale, zodra het kan, direct op het waterstofnet wordt aangesloten. Het amendement van Lauret, waarbij gas helemaal niet meer wordt toegestaan, ketst echter af. „We kunnen niet met een glazen bol in de toekomst kijken en zeker weten dat er voldoende groene waterstof beschikbaar is als de energiecentrale er staat”, bepleiten meerdere raadsleden.
Na een verhitte discussie wordt de stemming voor het algehele bestemmingsplan beslecht in een uitkomst waarbij zes raadsleden tegen stemmen en eenendertig voor. We doen met het huidige plan een flinke stap naar de toekomst, waar we trots op mogen zijn, vindt deze meerderheid. Hiermee zijn ze er alleen nog niet. Het rommelt rondom de natuurvergunning voor de bouw van de energiecentrale. De provincie moet deze afgeven. Volgens Johan Vollenbroek (MOB) vaart de provincie nu nog op de vergunning van de oude centrale. Hij spant daarom een rechtszaak aan omdat hij vindt dat met het nieuwe plan een nieuwe vergunning afgegeven moet worden.