Nijmeegse cultuurmakers zijn te weinig ambitieus. De cultuur in Nijmegen is best oké, vinden de meesten van hen. Maar is best oké goed genoeg? Daarover ging het dinsdag 28 mei, toen de gemeente een avond organiseerde om te praten over het cultuurbeleid voor de komende jaren.
De avond begint goed voor de ruim tweehonderd Nijmegenaren die op dinsdag 28 mei naar LUX zijn gekomen om mee te praten over het nieuwe cultuurbeleid. Wethouder Noël Vergunst vertelt dat het college net die dag besloten heeft om meer te investeren in cultuur voor iedereen ondanks de tekorten bij jeugdzorg. De avond draait om een rapport van onderzoeksbureau Blueyard over de Nijmeegse cultuurwereld. Vergunst zegt blij te zijn met dit onderzoeksrapport. Volgens opdracht keken de onderzoekers als buitenstaander met frisse blik naar het culturele veld. Niet alleen naar de culturele waarde, maar ook naar de betekenis van kunst en cultuur en naar de welvaart en welzijn die deze kunnen brengen.
Onzichtbaar
Geert Boogaard van Blueyard licht de bevindingen toe: „Nijmegen is een stad met veel lieve mensen en meer dan achthonderd culturele groepen en initiatieven. De gemeenteraad is zeer betrokken bij cultuur en bezoekers zijn tevreden. De cultuur in Nijmegen is best oké.” Maar dan komen de ‘maar’s: Is ‘best oké’ goed genoeg? Er is een brede basis, maar er is geen groei naar boven. Veel leuke initiatieven blijven klein, worden niet gezien en niet gefinancierd. Er is een afstand naar de sociale organisaties, waar veel kansen liggen om een diverser publiek te bereiken. Het culturele erfgoed is ook onzichtbaar. Blueyard mist een visie en een strategie voor de langere termijn. „En Nijmegen investeert in vergelijking met andere grote steden dertig procent minder in kunst en cultuur. Dat ligt er ook aan dat er minder grote ambitieuze aanvragen binnenkomen. Als de gemeente investeert volgen vaak Rijk en provincie, dat geld blijft nu liggen.” Blueyard geeft heel concrete aanbevelingen, zoals het aanstellen van een erfgoedcoördinator en een aanjager van meer ambitieuze projecten.
Hiphop
Een grote wens uit het veld is om subsidieaanvragen op meerdere momenten in het jaar mogelijk te maken. De rector van de Radboud Universiteit vertelt daarna hoe belangrijk cultuur is, en met name de creatieve houding voor wetenschappers en de universiteit. En dat een interessant cultureel programma belangrijk is voor de vele buitenlandse onderzoekers die naar Nijmegen komen. Een beleidsmedewerker van de sociale welzijnsorganisatie Sterker vraagt aandacht voor allerlei initiatieven die kunst en het sociale domein verbinden zoals Theater AanZ (theater over gender op scholen).
Tijdens publieksronden maken vertegenwoordigers van groepen hun ideeën en wensen kenbaar. Een hiphopgroep is met acht jongeren sterk vertegenwoordigd en uit een hartenkreet dat ze erkenning en ondersteuning van de gemeente willen en ruimte nodig hebben. De rector van de universiteit zegt meteen toe dat er ruimtes en een theaterzaal op de universiteit zijn die gebruikt kunnen worden.
Noël Vergunst schrijft de hele avond druk mee op zijn tablet en vat op het eind van de avond samen: „Het cultuurbeleid tot nu toe liet culturele organisaties in ketens meer samenwerken. Nu kunnen we verder kijken. De humuslaag, de basis is goed, maar we kunnen meer, met meer lef, vernieuwing en experiment.” Er is meer verbinding en samenwerking mogelijk tussen verschillende domeinen. Uit de avond blijkt een grote behoefte aan meer erkenning en zichtbaarheid: „Dat wist ik niet. Ik ga zelf heel vaak naar culturele makers en initiatieven kijken en maakte de denkfout dat ze dus zichtbaar zijn.” Vergunst sluit af met de constatering dat hij wel tien jaar nodig heeft om alle ambities van het rapport van Blueyard te verwezenlijken.
De zwakke staat van cultuur in Nijmegen
Onderzoeksbureau Blueyard signaleert in zijn analyse van de Nijmeegse cultuursector een aantal verontrustende zwaktes:
• Weinig internationale topkunst; weinig vernieuwing
• Erfgoed niet goed ontsloten; geen regie voor sector
• Te beperkte middelen voor exploitatie en programmering
• Weinig expliciete aandacht voor inclusiviteit aanbod
• Nauwelijks verbinding cultuur met andere domeinen
• Geen cultuureducatie bij aantal grote instellingen
• Beeldende kunst weinig aanwezig; weinig prioriteit
• Beperkte inzet creatieven voor opgaven stad
• Geen positionering van de stad
• Nauwelijks collectieve cultuurmarketing
Bron: Blueyard, De staat van Cultuur in Nijmegen, Bouwstenen voor een nieuwe cultuurvisie, mei 2019
Auteur: Mariët Mensink