„ Er zijn inderdaad lange wachttijden”, reageert wethouder Bert Frings. „ Als mensen bellen schatten de maatschappelijke werkers die aan de telefoon zitten in hoe urgent de situatie is. Als mensen huishoudelijke hulp nodig hebben na een ziekenhuisopname of als ze een been gebroken hebben, krijgen ze in principe meteen hulp. Ook urgente jeugdzorg wordt in principe meteen gegeven. Financiële problemen worden meestal niet als urgent gezien. Het is natuurlijk wel mensenwerk, het gaat om persoonlijke inschattingen. Daarbij kunnen fouten gemaakt worden. Er was in 2018 en 2019 een gemiddelde wachttijd van 6-8 weken. De exacte wachttijden variëren per wijkteam. Je kunt nagaan dat als 37 procent van de aanvragers binnen 4 weken wordt geholpen, er ook mensen zijn die 12 weken of langer moeten wachten.” Frings legt uit dat er meerdere oorzaken van de lange wachttijden en wachtlijsten zijn. Een belangrijke is een managementprobleem: „ In 2015 namen we als gemeente de zorg over van het Rijk. In 2014 waren er 600 aanmeldingen per maand. Wij gingen voor 2015 uit van 700 aanmeldingen. In 2015 en 2016 klopte dat redelijk. Maar in 2017 steeg het aantal aanmeldingen sterk en in het laatste kwartaal waren er 1.300 aanmeldingen per maand, bijna twee keer zoveel. We trokken 900.000 euro extra uit om de wachttijden tegen te gaan. We dachten dat dat eenmalig zou zijn. Van andere landen weten we dat bij decentralisatie er eerst een afname is, dan
een toename en dan afname en stabilisatie. Wij dachten dat die 1.300 de boeggolf was. Het zakte eind 2018 ook naar 800, maar begin 2019 waren er alweer 1.000 aanmeldingen per maand. Ook in 2018 en 2019 wordt die 900.000 euro extra ingezet. Maar het blijkt niet voldoende. Hoe moeten we omgaan met dergelijke fluctuaties? Moeten we veel mensen extra bij de sociale wijkteams zetten, die dan soms maanden weinig te doen hebben? Dan kunnen we minder besteden aan directe zorg. Begin oktober vroeg ik de gemeenteraad: moet er een miljoen bij de sociale wijkteams en dan minder naar de zorg zelf? De raad heeft geen motie ingediend voor meer geld.”
Suikerpatiënt
Er speelt nog een tweede probleem: Er is een groot tekort aan gekwalificeerde mensen in de zorginstellingen, bij verpleeginstellingen, bij ziekenhuizen, en ook bij de sociale wijkteams. „Er zijn verschillende vacatures, maar die krijgen we niet ingevuld. Dus we kunnen meer geld reserveren , maar dat blijft dan misschien op de plank liggen. Er moet echter een oplossing komen. Kwetsbare mensen kunnen niet zo lang wachten op hulp.” Het beleid van Frings is erop gericht dat de maatschappelijk werkers van de sociale wijkteams mensen met een hulpvraag breed bevragen: „Ze worden gevraagd alle levensdomeinen in kaart te brengen. Want achter die aanvraag van huishoudelijke hulp zit misschien een groot eenzaamheidsprobleem. Die traplift kan helpen om naar boven te komen, maar kan de persoon nog wel koken en voor zichzelf zorgen? Ik zeg altijd: Bij gelijksoortige vragen geven we ongelijksoortige hulp. Want de ene suikerpatiënt die een been moet missen, heeft een groot sociaal netwerk en veel mogelijkheden, die heeft genoeg aan de aangevraagde douche en traplift en scootmobiel. Maar de eenzame suikerpatiënt met een been, die de deur en zijn stoel niet meer uitkomt, heeft daarnaast ook maaltijdservice, huishoudelijke hulp en dagbesteding nodig.”
Oplossingen
„Een mogelijke oplossing van de wachtlijsten is om groepen aanvragers niet meer breed te bevragen maar alleen hun enkelvoudige aanvraag te behandelen, zoals vroeger met de klassieke WMO-aanvragen gebeurde. We gaan kijken bij welke mensen we dit als noodoplossing komende tijd kunnen doen. Bij 30 procent van de vragen gaat het om een herindicatie. Hier zitten misschien categorieën bij, voor wie we de hulp voor een jaar administratief kunnen verlengen. Bij veel cliënten zeggen de hulpverleners echter dat er echt een vinger aan de pols moet blijven. Het lijkt allemaal simpel, maar het is complex. Het gaat veelal om kwetsbare mensen en het moet zorgvuldig gebeuren. Nog een andere oplossing waar naar gekeken wordt, is het schuiven van mensen die nu op plekken zitten waar ze tijdruimte hebben. We hopen binnen een jaar de lange wachttijd terug te hebben naar maximaal 8 weken. Gemiddeld ben ik voorlopig tevreden met 4-6 weken”, zegt Bert Frings.
Op 8 september 2019 verscheen het artikel Lange wachttijden bij sociale wijkteams.
Door Mariët Mensink