De coronamaatregelen raken de Nijmeegse politiek. De Nijmeegse raadszaal is te klein voor de anderhalvemetersamenleving. Door een wetswijziging mag de gemeenteraad tegenwoordig ook online vergaderen. Raadsleden hebben begrip voor deze tijdelijke oplossing, maar plaatsen wel kanttekeningen. En ze missen het debat.
Hoewel wettelijk verplichte samenkomsten zoals raadsvergaderingen ook onder de noodverordening mogen plaatsvinden, zijn ze lastig te organiseren. Deelnemers moeten anderhalve meter afstand houden en daarvoor is de ruimte vrij krap. De laatste fysieke raadsvergadering was op 1 april. De raadsleden zaten op anderhalve meter afstand en er waren aangegeven looproutes. Sommige raadsleden waren vanuit gezondheidsvoorzorg niet aanwezig, bij het stemmen werd daar rekening mee gehouden. Na drie kamerrondes via video op 15 april volgde op 13 mei de eerste raadsvergadering via Jitsi, een online-videoplatform. Tobias van Elferen, fractievoorzitter van D66: „Nadat we ons eerst op de vlakte hielden, wilden wij onze rol weer oppakken, democratie is geen luxe. We deden voorstellen om de Dar vaker grofvuil te laten ophalen en we dachten mee over mogelijkheden voor kinderen die niet het geld voor een sportclub hebben, om bij een Cruyff Court begeleid te worden door sporttrainers. We spraken ons uit over meer ruimte die horeca en cultuur moeten krijgen, de benodigde steun voor bedrijven. We willen grotere terrassen, mogelijkheden voor een bar buiten en verkoop van waren.”
Krachtig
Burgemeester Hubert Bruls is voorzitter van zowel de veiligheidsregio Gelderland-Zuid als het overleg van alle veiligheidsraden in Nederland, waarbij ook minister Grapperhaus aanschuift. Van Elferen: „Bruls is goed op de hoogte van de situatie rond corona en wil een krachtige bestuurder zijn, zegt hij zelf, en dat is hij ook. Voor ons is het wel lastig hem kritische vragen te stellen, doordat we maar een van de raden zijn van de verschillende gemeenten in de veiligheidsregio. Het college werkte verder aan veel dossiers door. Ze hebben nu veel meer voorstellen klaar dan de raad kan verhapstukken.”
Brummel-Ahlaloum vindt dat het college oog heeft voor de stad. „Er wordt met man en macht aan gewerkt om organisaties waar mogelijk te steunen zodat ze het hoofd boven water kunnen houden. Zo hoeven sportorganisaties in gemeentelijke panden voorlopig geen huur te betalen, omdat ze niet kunnen sporten. Verder zijn eisen aan subsidies verlaagd, bijvoorbeeld de verplichting om voor een subsidie een bepaald aantal activiteiten te organiseren of bezoekers te ontvangen. Dat kunnen organisaties nu niet waarmaken.”
Ammar Selman, fractievoorzitter van de PvdA, ziet ruimte voor verbeteringen: „Er zijn gezinnen die niet mee kunnen doen met het digitale onderwijs. Als er in een gezin drie kinderen zijn en maar een computer kan er steeds maar een kind tegelijk huiswerk maken. Ook in coranatijden moet het college eerlijke kansen bieden.”
Sommige onderwerpen werden 1 april vooruitgeschoven. Van Elferen vindt de intensiteit van het debat echter in orde. „Als raadsleden praten we nog steeds veel met bewoners en belanghebbenden per telefoon of video. Iemand van onze fractie heeft wel tien gesprekken gehad met roeivereniging De Waal, die een drijvend botenhuis wil in de Spiegelwaal.”
Inge van Dijk, fractievoorzitter van de VVD zet vraagtekens bij de keuze van de agenda. „Had je nu echt de Skaeve Huse moeten bespreken? Juist over zo’n onderwerp wil ik de Nijmegenaren horen. Ik snap dat het gaat om bestemmingsplannen, maar ik had het chic gevonden als we dat onderwerp hadden doorgeschoven.” Ze krijgt daarin bijval van Maarten Sweep, raadslid voor de SP: „We stemden voor, maar ik vraag me af waarom het er na tien jaar juist nu moest doorkomen. In een normale situatie was er meer discussie geweest. Dat wil niet zeggen dat wij van standpunt veranderen, maar omwonenden hadden dan wel hun zegje kunnen doen en dat hoort ook bij het democratische proces.”
Sweep, die erg aan de controlerende rol van de raad hecht, vindt het juist nu belangrijk om alert te zijn. „Veel zaken worden schriftelijk afgehandeld, je hebt veel minder contact met collega-raadsleden en ambtenaren. Daardoor kunnen er makkelijker besluiten doorglippen, waarvan je achteraf spijt krijgt.”
Van Dijk is minder te spreken over de gemiste Zomernota: „Het is nu het tweede jaar op rij dat deze niet doorgaat, terwijl die nota belangrijk is om aan te geven wat het beleid is van het college, de keuzes en de financiële verantwoording. Er is ons wel een koersdocument toegezegd.” Wendy Grutters van de Stadsfractie DNF vindt het niet zo erg dat er dit jaar geen Zomernota komt: „Door de coronacrisis ontstaan andere prioriteiten, ook financiële.” Grutters maakt daarbij wel een stevig voorbehoud: „Ik ga alleen dat debat aan als we moties en amendementen kunnen inbrengen. Vorig jaar kon dat niet, en dat wil ik absoluut niet meer.”
Spoedwet
Het nieuwe vergaderen gaat prima, maar is niet ideaal vindt Grutters: „Het debat komt niet op gang. Zeker als je in combinatie via videobellen deelneemt en een ander deel zit in de zaal. Dan denk ik, ik doe niet mee.” Van Dijk mist de interactie tijdens het normale debat: „Het is lastig om op afstand je punt te maken.” Beiden storen zich aan de technische problemen. Grutters vindt dat er betere technische voorwaarden moeten komen voor het onlinevergaderen: „Eigenlijk moet dat via een spoedwet snel geregeld worden.” Brummel-Ahlaloum merkt dat het moeilijker is om geconcentreerd te blijven als je thuis achter een scherm zit. „Anders is er meer interactie, vooral non-verbaal mis je heel veel. Vaak voel je aan de sfeer of er iets speelt, nu zetten mensen de microfoon uit als ze niet aan het woord zijn, waardoor dat totaal wegvalt.” Toch is ze blij dat de raad zo weer kan vergaderen.
Selman mist de directe contacten bij de politieke avonden: „Ik ben er fan van om elkaar in de ogen te kijken, emotie te zien. Digitaal valt veel weg. Ik zal blij zijn als ik weer onder de mensen kan komen, mooie initiatieven in het echt kan zien. ‘Soepie doen’–bezoeken mis ik erg en wil ik graag weer doen.” Grutters merkt dat het contact met de stad minder intensief is: „Wij zijn een lokale partij, en voor ons is het fysieke gesprek met de leden, de wijkraden en anderen ontzettend belangrijk.” Brummel-Ahlaloum vreesde eveneens dat het contact verloren zou gaan: „Gelukkig merk ik dat mensen weer de weg naar ons weten te vinden. Het is heel belangrijk dat we als raad de signalen uit de samenleving kunnen oppakken.”