Vechten voor mensenrechten is het werk van de lange adem. Amnesty International begon hier in Nederland in 1968 al mee. Een van de oudste en actiefste groepen zit in Nijmegen. Op 20 april vierde Amnesty Nijmegen het vijftigjarig bestaan.
Harry de Ridder herinnert zich zijn eerste schrijfactie als jonge student nog goed: „We schreven brieven naar de Marokkaanse ambassade voor Achmed Ouahabi. Hij kreeg als student tien jaar gevangenisstraf omdat hij meedeed met een demonstratie. Door de slechte omstandigheden kreeg hij reuma. Door onze brieven kreeg hij medicijnen. We hadden via zijn familie contact met hem. Op onze website staat nog steeds een tekening van Ouahabi van een prikkeldraadkooi met daarin een vredesduif die overgaat in een hand met een pen die schrijft. Die tekening, zo groot als de palm van je hand, smokkelde zijn familie uit de gevangenis voor ons.”
Harry de Ridder is al vijfentwintig jaar voorzitter van Amnesty Nijmegen en bijna drieënveertig jaar betrokken vrijwilliger van de Scholengroep. Hij is er trots op dat Amnesty Nijmegen een van de actiefste Amnestygroepen van het land is, met tien tot twaalf acties per jaar en vijfendertig actieve leden: „Amnesty is ontstaan in Engeland en kwam in 1968 naar Nederland. Er zijn 260.000 actieve leden en donateurs in Nederland waarmee we na Engeland en Amerika de grootste zijn. In Nijmegen wonen meer dan vijfenvijftighonderd leden en donateurs van Amnesty Nederland. We hebben eigen acties en sluiten aan bij de landelijke Amnestyacties, zoals de actie voor Iran, de actie Recht om te protesteren, de handtekenactie voor Afghanistan en de jaarlijkse brievenactie Write for rights rond tien december, de dag van de rechten van de mens. Bij de laatste actie schreven dit jaar vierhonderdvijftig mensen mee in Nijmegen. We krijgen ongeveer de helft van de tien mensen voor wie geschreven wordt, vrij.”
Mensenrechtenactivist
„Mensen vragen vaak hoe we het volhouden om te vechten tegen het steeds terugkerende onrecht. We houden vol omdat onze acties werken. Elke dag komen er drie of vier mensen vrij door onze acties, vijftienhonderd per jaar, en velen meer krijgen een betere behandeling. Dat is afgezet tegen een miljoen gewetensgevangenen niet veel, maar het betekent alles voor deze mensen dat we voor hen opkomen.
Onze Vrouwenrechtengroep focust op de mensenrechten van vrouwen en thema’s als eerwraak, besnijdenis en kindhuwelijken. Onze Scholengroep maakt lesbrieven voor basis- en middelbaar onderwijs en het beroepsonderwijs en verzorgt tussen de honderdvijftig en vierhonderdvijftig gastlessen per jaar. Amnesty Nijmegen participeert ook in het project Shelter City, waar twee keer per jaar een mensenrechtenverdediger drie maanden naar Nijmegen komt, om uit te rusten en gesterkt terug te keren. We verwelkomden in dit negende jaar de zestiende mensenrechtenactivist, deze keer uit Armenië. Vanuit de Scholengroep begeleid ik de activisten steeds naar een paar scholen waar ze hun verhaal vertellen.“ De Ridder besluit met een glimlach: „Er zijn dus genoeg zaken die ons motiveren om ons werk te blijven doen.”
Het vijftigjarig bestaan van Amnesty Nijmegen werd gevierd met het geven van informatie en met handtekeningenacties zoals Nijmegen van Amnesty gewend is. Op 20 april kwamen de vrijwilligers van Amnesty en bevriende organisaties in een feestelijke stemming samen. Oud-directeur van Amnesty Nederland, Eduard Nazarski, leidde de avond met plezier. Burgemeester Hubert Bruls feliciteerde de groep en sprak over de vitaliteit van Amnesty dat zich steeds aanpast aan nieuwe tijden. Hij benadrukte het belang van het werk en vroeg om speciale aandacht voor het effect van digitalisering op mensenrechten.
Er was een spel van de Scholengroep en een presentatie van de gratis app van twee mensenrechtenwandelingen in het centrum van Nijmegen, te vinden als Amnesty RightsWalk. Een wandeling gaat over de mensenrechten in en na de Tweede Wereldoorlog en de nieuwste wandeling over de regenboog- en vrouwenrechten.
Dagmar Oudshoorn, de directeur van Amnesty Nederland, vertelde dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) vijfenzeventig jaar oud is. De Nijmeegse pater Leo Beaufort schreef als Nederlandse afgevaardigde mee aan de UVRM. Gelukkig kreeg hij zijn conservatief katholieke ideeën er niet in, waarbij bijvoorbeeld gescheiden vrouwen minder rechten moesten krijgen dan mannen. De UVRM is door negenentachtig procent van de huidige lidstaten van de Verenigde Naties bestendigd. „Maar er zijn veel mooie woorden en mindere daden. Het demonstratierecht wordt in steeds meer landen aangetast. De verklaring is bedoeld als waarborg van de vrijheid en de rechten van het individu tegenover de staat, maar in vele staten wordt er naar gekeken vanuit religie, de economie of het collectief, waarbij de individuele rechten door de machtshebbers worden begrensd of afgepakt. Het werk van Amnesty is nog lang niet klaar.”
Er waren stands, kunst, een Muur van Herinnering, hapjes en als afsluiting een indrukwekkend optreden van de Oekraïense zangeres Maryana Golovchenko, begeleid door het SonCe trio met cello, fluiten en elektronische muziek.