Vredescomité Nijmegen ziet geen oplossing in de enorme investeringen in wapens, maar pleit voor de-escalatie en ontwapening. De actievoerders protesteren bij een door de NAVO georganiseerde bijeenkomst in de Lindenberg.
Actievoerders van het pas opgerichte Vredescomité Nijmegen staan onder een spandoek tegen de NAVO, bij de ingang van de Lindenberg. Daar vindt een publieke bijeenkomst plaats met als titel: ‘NAVO, stevig genoeg in onzekere tijden?’ De actievoerders gaan in gesprek met bezoekers.
“Wij denken niet dat achthonderd miljard voor extra oorlogstuig onze veiligheid verhoogt. We investeren in de EU nu al veel meer in wapens dan Rusland”, zegt student Sjoerd Nefs van het Vredescomité. “Wat richten al die wapens aan? Niet alleen in Oekraïne. Denk ook aan de Amerikaanse inval in Irak, Afghanistan, Libië, de wapensteun aan Israël, de oorlog in Soedan. De doden, de vernietiging, de gewonden in oorlogen die vaak door wapenleveranties van buitenaf in stand worden gehouden. Demilitarisering redt juist levens. Wij pleiten voor de-escalatie en ontwapening. Actievoerder Theo van Stiphout: “Wie de vrede wil bewaren moet de veiligheid van de ander als even belangrijk als de zijne zien.”
Bezuinigingen
De bijeenkomst is georganiseerd door de NAVO, evenals een buitententoonstelling op Plein 1944 met informatieborden over de NAVO. Minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken (NSC) is een van de sprekers.
Het comité verzet zich tegen het NAVO-verhaal. Rutte zei als secretaris-generaal meteen na zijn aantreden dat de uitgaven voor bewapening drastisch omhoog moeten. Dat moet dan met minder geld voor zorg en pensioenen. Nefs: “De gewone mensen betalen de rekening via inflatie en bezuinigingen op zorg, onderwijs en sociale zekerheid. Sociale zekerheid is het fundament van vrede. Die link moet gelegd worden. De sociale strijd is de vredesstrijd.” Van Stiphout: “Anderhalf miljard voor jeugdzorg kan niet, maar veertig miljard voor Nederlandse bewapening kan wel.”
Moraal
Van Stiphout is een actievoerder van de oudere generatie die al zijn leven lang de wapenwedloop onverantwoord vindt. Hij legt uit waarom hij hier staat: “Ik voel grote ongerustheid over wat er in de wereld gebeurt, in Gaza, in Oekraïne en de andere oorlogen. Het is onverantwoord om dit met wapens op te pakken. Wie betaalt de prijs? Dat zijn niet de mannen die de oorlog organiseren. De oorlogen van de vorige eeuw hebben aan tweehonderd miljoen mensen het leven gekost. Hoe kun je dat rechtvaardigen met je geweten, met je moraal?” De Baltische staten vragen nu om meer wapensteun van de NAVO. Van Stiphout: “Ik denk dat ook zij moeten bedenken wat de consequenties zijn. Begin met praten, kijk of je andere strategieën kunt vinden. Conflictbeheersing. Je moet jezelf niet tot doelwit maken.”
Er lijkt in Nederland van links tot rechts min of meer consensus over de noodzaak van een sterke bewapening. Van Stiphout: “Alleen de SP denkt er anders over. Bastiaan van Apeldoorn [hoogleraar geopolitiek aan de VU en senator van de SP] heeft goede argumenten om er niet in mee te gaan.” Nefs: “Met het verdwijnen van het Warschaupact had de NAVO eigenlijk al zijn zelfverklaarde bestaansrecht verloren. De NAVO zit nu dichter bij de Russische grens. Je moet je afvragen of dat de oorlog niet dichterbij heeft gebracht en of dat het voor die landen veiliger maakt.” Er zijn weinig remmen bij het leveren van wapens aan landen in oorlog en evenmin op het gebruik ervan. De Amerikaanse wapenindustrie floreert bij oorlog.
Bijeenkomst
Tijdens de lezingen in de Lindenberg schetste historica Beatrice de Graaf de geschiedenis van de NAVO en de wisselingen in de doelstelling. Meestal waren er economische belangen mee gemoeid. Zoals nu: “President Trump eist dat we naar vijf procent van het BNP gaan. De wapens moeten dan wel gekocht worden in de VS.” Minister Veldkamp brak een lans voor een sterk leger en bewapening. Clingendaeldeskundige Bob Deen vertelde over de Veiligheidsconferentie in München van afgelopen februari. “Iedere morgen werden we wakker met nieuwe schokken. De sprekers uit het Trumpteam zetten alle vanzelfsprekendheden op zijn kop.” De conclusie van de drie sprekers was tamelijk eenduidig: een breuk met de VS moet liefst voorkomen worden en Europa moet zich sterk maken. Maar ook was er de constatering dat het westen nooit serieuze pogingen heeft gedaan om met Poetin in gesprek te gaan.
Foto: LvdB
Nefs: “Deze bijeenkomst is bedoeld om de mensen warm te maken voor enorme bewapening en uitbreiding van het leger. Ook scholen worden nu bezocht opdat jongeren gestimuleerd worden om het leger in te gaan. Het romantische beeld van avontuur in het leger. Maar er is niets romantisch aan een oorlog.”
Vredesbeweging
In Nijmegen zijn meerdere vredesgroeperingen en -initiatieven actief. Nefs: “Natuurlijk willen we graag samenwerken. Er moet een brede beweging voor vrede komen. Er zijn uiteenlopende aandachtspunten maar we vullen elkaar aan. Onze aandacht ligt vooral op actievoeren tegen de NAVO en de bewapening. Denk aan de grote NAVO-conferentie in Den Haag in juni. In die periode zullen vredescomités uit het hele land actief zijn.”
Nagekomen informatie:
Overwicht
Nieuwe cijfers tonen ons enorme overwicht aan in de bewapening. Achthonderd miljard zouden we extra moeten besteden om onze veiligheid te garanderen. Minister Caspar Veldkamp bevestigde dat. Het Stockholm International Peace Research Instituut (SIPRI) publiceerde de cijfers over 2024, en die geven een ander beeld dan de NAVO en de EU ons laten geloven.
In 2024 gaf Rusland 151 miljard uit aan defensie. Dat is vijftien procent van het Europese totaal. De NAVO gaf 1.506 miljard uit. Dat is tienmaal zoveel als Rusland.
Wereldwijd stegen de militaire budgetten in 2024 met negen komma vier procent tot 2718 miljard dollar. De Europese en Amerikaanse uitgaven stegen het hardst en drijven volgens SIPRI de mondiale bewapening op. De forse groei van militaire uitgaven kan volgens SIPRI ook grote sociale gevolgen krijgen. Het kan de sociaal-economische bescherming negatief beïnvloeden.
Actiegroepen zeggen: Stop ermee!
Nijmegen als vredesstad
Nijmegen kent meerdere nieuwe vredesinitiatieven waar verschillende generaties bij betrokken zijn. Naast het Vredescomité Nijmegen, onderdeel van het Vredescomité Nederland, bestaat er sinds april 2024 de Vredesgroep Nijmegen, die maandelijks vrede- en rechtvaardigheidscafé’s organiseert in de Klinker over thema’s als klimaat, zondebokbeleid, vredesonderwijs. De groep organiseert ook culturele avonden met maaltijden, gedichten, muziek en meer, en solidariteitsacties voor vrouwen in Afghanistan.
De vroegere dienstweigeraars van het Politiek Dienstweiger Kollektief Nijmegen, dat deel uitmaakte van de landelijke organisatie voor dienstweigeraars Onkruit, organiseerden enkele jaren geleden onder de naam Onkruit vergaat niet een tentoonstelling, een film en debatavonden over de actiemethoden van Onkruit in de jaren tachtig en de actiemethoden van de activisten van XR op dit moment. Na de aanvang van de oorlog in Oekraïne organiseerde de groep Onkruit vergaat niet enkele discussiebijeenkomsten over de oorlog in Oekraïne en de opkomende militarisering van dit moment.
Al tientallen jaren is er in september een Vredesweek in Nijmegen, een initiatief van vredesbeweging PAX. De Raad van Levensbeschouwing en Religie RLRN, organiseert dit in Nijmegen met een startbijeenkomst met de burgemeester en lezingen, workshops en andere activiteiten. De RLRN stelt een Vredesambassadeur aan, die steeds voor twee jaar aantreedt en ook buiten de Vredesweek activiteiten organiseert. Er is een Vredesambassade, een wissele nde plek van waaruit de vredesambassadeur werkt. De groep zoekt nu een vaste plek.
Nijmegen kent veel steuninitiatieven voor Palestina, waarbij stoppen met de oorlog centraal staat en de roep om vrede en veiligheid voor de Palestijnen.Ze werken samen met andere groepen, zoals bij protesten op stations in het hele land
‘