Niemand let op prullenbakken, behalve Madame Poubelle. Madame Poubelle is de hoofdpersoon in het gelijknamige prentenboek, uitgegeven door Joris Leijten. In zijn jeugd liep er in de straat bij Leijten een buurvrouw rond die in prullenbakken keek. Leijten en zijn moeder vroegen zich af wat de buurvrouw bewoog om dat te doen. Ze gingen daar over fantaseren en dat inspireerde moeder Clémence Leijten om columns te schrijven over hun buurvrouw. Dat groeide uit tot een idee voor een prentenboek waarbij hergebruik van producten voorop staat, maar met de dimensie creativiteit erbij: wat kun je allemaal met afval doen. Een knoop wordt bijvoorbeeld een oorbel, een gordijn een hemelbed en een lege fles met een mooi etiket wordt een volle fles zelfgemaakte appelwijn. Een gipsen schaapje met maar drie pootjes mag ook in haar kerststal. Zo wil Madame Poubelle de wereld een beetje leuker maken.
“Madame Poubelle is een prentenboek zoals jonge kinderen dat nog niet kennen. Het zijn 52 korte verhaaltjes en een beeldverhaal in steeds drie zwart-wit tekeningen die zowel leuk zijn voor hen als ook voor hun ouders. Het doel was om kinderen en hun ouders te verrassen met een visie. Na verschijnen van het boek bleek het een prachtige speelse illustratie van de actuele thema’s duurzaamheid en recycling. Madame Poubelle kan immers alles wat anderen hebben weggegooid opnieuw gebruiken. In elk van de verhalen vindt zij iets en gebruikt dat op een ludieke wijze. Sommige verhaaltjes zijn gebonden aan feestdagen, andere zijn seizoensgebonden. Wij nodigen kinderen en hun ouders uit daarover met elkaar na te praten. Haar boodschap komt over blijkt uit de verkoopcijfers; inmiddels beleefde het prentenboek een tweede druk.”
Wie is Madame Poubelle?
„Madame Poubelle (poubelle is het Franse woord voor prullenbak) is een gezellige en grappige vrouw maar ze is ook eenzaam omdat ze een beetje anders denkt dan de gemiddelde mens en dat begrijpt niet iedereen. In feite is Madame Poubelle een dwarsdenker, een buitenbeentje, ze gaat tegen de stroom in en houdt dat stug vol. Voor Madame Poubelle hebben alle dingen waarde, ook als ze kapot zijn of zomaar weggegooid. Met de spulletjes die ze vindt doet ze iets dat je niet verwacht. In de ogen van andere mensen is ze een beetje een wereldvreemde vrouw omdat ze in prullenbakken snuffelt. Maar is zij niet het charmante geweten van onze samenleving? Vraagt zij ons niet om minder snel spullen weg te gooien? Op haar geheel eigen wijze draagt ze bij aan een leukere samenleving en haar boodschap wordt gemakkelijk begrepen. In het losse lesboek De boodschap van Madame Poubelle staan per verhaaltje aanknopingspunten om verder door te praten over de onderwerpen. Zoals Madame Poubelle zegt: jij gebruikt de plastic bakjes van het ijs om je Playmobil-poppetjes in op te bergen, nu hoeft de fabriek niet nog een opbergdoos te maken.”
Je hoort het niet vaak, moeder en zoon die samen een boek uitgeven. Wat inspireerde je moeder tot het schrijven?
„Mijn moeders is met pensioen. Ze is agoge en hield zich haar leven lang bezig met educatie. Ze schreef boeken over attitudeverandering en ontwikkelde lesmateriaal. Ook tekende ze graag. Met de komst van kleinkinderen werd zij betrokken in hun spel en in hun denken en realiseerde zij zich dat jonge kinderen nog autonoom kunnen denken en dat zij een eigen kijk hebben op de wereld, waarvan wij, volwassenen kunnen leren. Zij ontdekte dat kinderen ook kunnen luisteren naar mensen die misschien een beetje anders zijn dan zijzelf en dat zij dat ‘anderszijn’ kunnen waarderen. Madame Poubelle is zo’n ‘ander’ personage.”
Wat was jouw rol bij het boek en hoe belangrijk is Madame Poubelle in jouw dagelijkse activiteiten?
„Ik heb mij bij het prentenboek Madame Poubelle vooral bezig gehouden met de vormgeving, promotie en verkoop van de boeken. Waar dat kan, breng ik de boeken onder de aandacht van scholen en maatschappelijke instellingen. Er is een lesboek gemaakt bij het prentenboek en met de morele waarden in elk verhaaltje gaan we in het lesboek verder door. Ik organiseer ook theater, een actrice treedt als Madame Poubelle op met haar kliko. Tot nu toe ben ik iedere keer met haar mee geweest naar scholen en manifestaties en heb ik genoten van de respons en de contacten met leerkrachten en publiek. Het was leuk dat de gemeente Nijmegen het project voor het European Green Capitaljaar in 2018 heeft aangekocht voor alle scholen in de stad. Het project wordt op de scholen nog steeds gebruikt en Madame Poubelle wordt waar zij komt herkend en haar liedje wordt gezongen. In overleg met de scholen is later een kleurplaat en een knippoppetje van Madame Poubelle toegevoegd aan het assortiment.”
Hoe gaan jullie met Madame Poubelle verder?
„Zolang duurzaamheid actueel is, zal Madame Poubelle haar verhaal vertellen aan iedereen die haar grappig vindt, maar ook aan de mensen die zich zorgen maken over het milieu. Madame Poubelle is namelijk een ludieke en speelse ambassadeur gebleken voor een heel serieus probleem op scholen en bij mensen thuis. Mensen vinden Madame Poubelle leuk en zeggen bovendien: het gaat ergens over. Dat maakt het boek tot een issue.”
Het prentenboek Madame Poubelle
Het prentenboek richt zich op groep 1,2 en 3 van de basisschool. Het zijn kleine verhaaltjes over een duurzame samenleving, passend in een gesprek thuis of op school. In het lesboek staat hoe elk verhaaltje van Madame Poubelle steeds als een drieluik kan worden gebruikt in een kringgesprek, les of project: afval vinden, nadenken wat je ermee kunt doen en hoe je het anders kunt gebruiken en iets met het afval doen, iets nieuws ervan maken. De vierde dimensie is de educatieve boodschap erachter: zo maak je de wereld weer een beetje leuker. Madame Poubelle, is geschreven en getekend door Clémence Leijten en uitgegeven in 2016 bij Joleijt educatieve producten. Het boek vormt samen met de prentenboeken Meneer Boek (2018) en Meisje Bloem (2019) een serie onder de naam Een leukere wereld.