Zes jaar lang werkte de Nijmeegse fotografe Maria Dabrowksi aan haar boek Odsłonić. In het veelgeprezen werk geeft ze een unieke en intieme kijk in haar familiegeschiedenis. Ze reisde meermaals af naar Polen en Oekraïne om zo haar familie beter te leren kennen, een proces dat ze vastlegde in haar boek.
Wat was jouw reactie toen je hoorde dat je geselecteerd werd voor ‘De Best Verzorgde Boeken’ en verscheen op de shortlist van de MACK First Book Award?
„Dat laatste overviel me wel het meest. Zeshonderd boeken, allemaal fotografie. Om daaruit te worden gevist, is wel heel gaaf.”
Het boek heet Odsłonić, het Poolse woord voor onthulling. Dekt de titel de inhoud van het boek, namelijk dat er een vorm van onthulling plaatsvindt binnen je familie of familiegeschiedenis?
„Voor mij laat het heel erg het proces zien waarin ik erachter probeer te komen wat er is gebeurd. Er zijn onverwerkte gevoelens die van generatie op generatie zijn overgedragen, niet alleen binnen mijn familie, en ik denk dat ik in dit boek laat zien hoe ik op zoek ga naar die gevoelens. Ook wel de gordijnen opendoen en na zo’n lange tijd het licht toelaten.”
Leidde deze onthulling ook tot verwerking voor jou en je familie?
„Niet direct. Wel gaf het me meer informatie en kennis over de situatie van mijn familie in de laatste decennia. Ik reisde bijvoorbeeld samen met mijn moeder af naar mijn familie om daar samen dit proces door te maken. Hier voerde ik goede gesprekken met mijn opa die ik eerder niet kon voeren, die wij eerder niet goed konden voeren. Eén van deze gesprekken is in het boek te lezen. Dit gesprek geeft de lezer duidelijkheid over wat er is gebeurd.”
Na een bachelor aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht en een master in Brussel kwam je terug in Nijmegen. Waarom besloot je terug te keren naar de stad waar je opgroeide en wat betekent Nijmegen voor jouw kunst?
„Na twee jaar in Brussel, een grote en drukke stad waar je eigenlijk niet ontkomt aan prikkels, voelde Nijmegen niet alleen veilig om terug te keren maar ook als rustmoment. Even bijkomen als het ware. De groene omgeving doet daarin ook veel. Maar als ik niet naar Brussel was gegaan, was er een grote kans geweest dat dit boek er niet was gekomen.”
Waarom? Ving specifiek in Brussel het proces aan wat leidde tot een zoektocht naar opheldering van je familieverleden?
„Misschien wel, ja. Ik ontving in 2014 een subsidie van het Mondriaan Fonds waarmee ik onderzoek kon gaan doen en een aantal projecten kon uitwerken. Eén daarvan was dat ik naar Polen en Oekraïne kon gaan om aan mijn familiegeschiedenis te gaan werken. Het was een aanzet voor mijn verdere zoektocht. Daarnaast was ik daar in Brussel even weg van alles en maakt die afstand bepaalde processen mogelijk. Je kunt zo vanuit een ander perspectief dingen bekijken.”
Nu woon je weer sinds langere tijd in Nijmegen, hoe ziet de komende tijd er voor jou uit?
„De aankomende periode ga ik één dag minder werken bij mijn deeltijdbaan waardoor ik meer tijd heb voor mijn kunst. Ik ben al bezig met een nieuw project. Ook hoop ik tegen die tijd iets in de regio te kunnen laten zien, zoals ik bijvoorbeeld begin dit jaar mijn boek presenteerde in de prachtige kapel van de Refter in Ubbergen.”
Gedurende de hele maand november is het atelier van Dabrowksi samen met de ateliers van twintig kunstenaars, werkzaam in de Krayenhoffkazerne, te zien tijdens de Open Atelierdagen: in alternatieve, onlinevorm via www.kunstindekazerne.nl.