In het centrum van Nijmegen zijn steeds meer muurschilderingen te bewonderen. Dikwijls gaan street-artkunstenaars zelf aan de slag. Soms worden kunstenaars gevraagd door een winkelier of door buurtbewoners die de graffiti beu zijn. Vanaf januari 2020 zijn er ook Waalpaintings te zien: schilderingen van belangrijke historische gebeurtenissen op de plek waar ze ooit plaatsvonden. En er komen er meer.
Op meerdere voorheen kale muren in het centrum staan verrassende schilderingen. Kunstenaarscollectief Verfbaar is al vanaf 2013 actief in Nijmegen om op eigen initiatief of na aanvraag van buurtbewoners lege muren in de stad kleur te geven met een combinatie van straatkunst en graffiti. Dit initiatief ontstond in de Derde Wal, een galerie met ateliers erbij, waar de kunstenaars hun krachten bundelden. Het collectief, met onder anderen Naamloozz, R.W.Visser en Tik Toy beschilderde bijvoorbeeld het onderdoortje bij Hertogstraat 47: een grote fles met briefje, een vrouw met blauwe lippen en enkele kastelen.
De gemeente en woningbouwverenigingen geven menigmaal opdracht om muurschilderingen op kale muren maken. Het verschijnsel is in heel Nijmegen te zien. Denk in het centrum aan de kleurrijke vogel, samengesteld uit verschillende vogels, die in 2021 op de gevel op de hoek van de Bloemerstraat en de Eerste Walstraat geschilderd is. De vogel symboliseert vrijheid en diversiteit en is gemaakt door Collin van der Sluijs en Super A.
Waalpaintings
Het project Waalpaintings van de historici Erika Manders en Dennis Jussen startte in januari 2020. Op basis van de in 2009 samengestelde Canon van de Nijmeegse geschiedenis selecteerden zij vijftien belangrijke aansprekende historische gebeurtenissen, goed verdeeld over de tijd, met zowel vrouwen als mannen vertegenwoordigd. Ze willen deze afbeelden op of dichtbij de plekken waar ze plaatsvonden. Manders: „We willen variëren in stijlen en kunstenaars. De bedoeling is om uiteindelijk een wandeling uit te zetten langs alle wandschilderingen, waarbij iedereen kan genieten van de street art en wat oppikt van de geschiedenis. We plaatsen in februari bij de vier plekken die er nu zijn informatieborden met korte uitleg wat er te zien is. Met een QR-code kunnen mensen meer te weten komen over de historische gebeurtenis maar ook over het artistieke proces.”
De eerste muurschilderingen kregen Manders en Jussen in de schoot geworpen, want ze ontdekten dat er al een aantal kunstenaars bezig was historische gebeurtenissen van Nijmegen vast te leggen.
Opstand
De kunstenaars Remco Visser en Kenneth Letsoin, artiestennaam Naamloozz, schilderden in het steegje naast Bistrobar Flores aan Kelfkensbos de Bataafse Opstand. Beide muren van de steeg zijn beschilderd, waarbij aan de ene zijde een Bataaf met vlag is afgebeeld en aan de andere zijde Romeinen. De kunstenaars verwerkten in de vlag het grootschalige Nijmeegse verzet tegen de plaatsing van een parkeergarage in februari 1981 rond de Piersonstraat met een rij politieagenten en typerende symbolen zoals de eenhoorn en de tekst ‘Auto’s in de woonkamer, mensen op straat’.
Kunstenaar Vincent William, werkend onder de naam Combolution, schilderde in de onderdoorgang van de Scheidemakershof vlakbij Plein 1944, het bombardement van 22 februari 1944. Buurtbewoners vroegen hierom omdat ze de graffiti beu waren die er steeds gespoten werd.
Prinses
Manders en Jussen lieten daarnaast in het Kerkegasje kunstenares Rosalie de Graaf het vredesverdrag tussen Nederland en Frankrijk in 1678 uitbeelden met portretten van de Nederlandse en de Franse ambassadeurs. Vincent William laat aan de andere zijde zien hoe de rijke diplomaten met geld smeten. Gerco Hiddink en Maaike van den Heuvel van de Nijmeegse Studio Hartebeest ontwierpen en schilderden het kunstwerk over het leven van de Byzantijnse prinses Theophanu op de muur van het Holland Casino aan de Waalkade. De muur is te zien vanaf de Sint-Nicolaaskapel op het Valkhof, de kapel die haar zoon voor haar bouwde.
Jussen: „We willen graag dat kunstenaars affiniteit met Nijmegen hebben, er bijvoorbeeld wonen, studeren, werken of er geboren zijn, maar het is nog leuker als de kunstenaars ook affiniteit met het onderwerp hebben en zelf op onderzoek uitgaan zoals William en Studio Hartebeest deden. Manders: „Wij leveren aan kunstenaars informatie van de betreffende historische gebeurtenissen, bronnen en afbeeldingen. Maar zij zijn zelf ook nog eens helemaal in het onderwerp gedoken. Prachtig dat de historische en de kunstzinnige, creatieve, zienswijzen bij elkaar komen. Daardoor krijg je leuke, moderne verhalen.”
Jussen: „Voor we ergens kunnen schilderen moeten we eerst contacten leggen met huiseigenaren van panden met een blinde muur, maar ook streetartists informeren. Het meeste werk en moeilijkste is om aan financiering te komen. We leggen voor elke Waalpainting contacten met de gemeente en allerlei organisaties die zich met historie bezighouden en organiseren crowdfunding.” Jussen en Manders werken samen met Studio Hartebeest voor de vormgeving van bijvoorbeeld logo en website en Vincent William die de contacten onderhoudt met de straatartiestengemeenschap. Vanuit de universiteit is Marijn Gielen erbij betrokken.
Vierdaagse
Het team heeft drie nieuwe schilderingen op stapel staan waarvoor ze plekken en kunstenaars aan het zoeken zijn: „We hebben al toestemming voor het maken van een afbeelding van de Romeinse stad die in Nijmegen-West gesticht werd. Deze komt op de zijmuur van de trap onder de Snelbinder bij de Nieuwe Markststraat. Op deze plek had je vroeger zicht op die nederzetting. Bij Plein 44 in de buurt, bij de Hendrikhof, komen afbeeldingen van middeleeuwse heersers die belangrijk waren voor Nijmegen: Koning Hendrik VII die Nijmegen stadsrechten gaf, Keizer Karel die de Valkhofburcht bouwde rond 777, en Keizer Barbarossa die hem in 1155 herbouwde. We zoeken nog naar een plek voor de geschiedenis van de Vierdaagse.” Jussen sluit af: „We doen dit project graag, het is leerzaam om te doen en het is erg leuk dat we deel uitmaken van een grotere context wat streetart betreft.”