Rik Luijmes, theatermaker en artistiek leider van theatergroep Greppel, zoekt steeds naar nieuwe wegen om de worstelende mens te laten zien. „Ik wil iets betekenen voor de gemeenschap en daarbij mijn artistieke antenne en kunstenaarschap inzetten.”
Onlangs heeft de gemeente Nijmegen opnieuw subsidie verleend aan de professionele theatergroep Greppel, die voorstellingen en theatrale installaties maakt en speelt, van muziektheater tot locatietheater. Volgens artistiek leider Rik Luijmes krijgt Greppel deze subsidie, omdat ze uniek theater maakt. „We staan erom bekend dat we steeds een andere vorm vinden, nieuwe wegen vinden voor wat we willen zeggen en willen laten zien. Die vorm is een zoektocht. Het vorige thema was ‘kalm te midden van het lawaai’, waarbij de vorm rust creëerde in een omgeving waarin heel veel gebeurt.”
Zwijgen
In al zijn producties kiest hij steeds een nieuw thema waarmee de mens worstelt. Hij zoomt erop in, doet mee met die mens en zoomt weer uit om te observeren, erboven te gaan hangen. Momenteel bereidt hij de muziektheatervoorstelling ‘Zwijgen is een optie’ voor. Luijmes licht toe: „Bij al het lawaai dat er is, kun je als reactie kiezen om te zwijgen. Juist nu er zó veel conflict is, wil ik rust en harmonie laten zien in mijn voorstellingen.”
Greppel
De naam Greppel is persoonlijk met Luijmes verbonden: „Ik speelde als kind graag in greppels, vooral de greppel voor de boerderij van mijn opa, een plek waar ik me thuis voelde. Graven, spelen, dammetjes bouwen, bootjes laten drijven. TG Greppel werkt met zzp’ers en heeft een kernteam voor verkoop, communicatie en productie. De regisseurs, musici, acteurs en vormgevers werken ook als zzp’er. Het bestuur werkt onbezoldigd.”
Als artistiek leider bepaalt Luijmes de koers, met wie hij werkt en wat hij nodig heeft voor de voorstelling. „Met mijn spelers ben ik steeds in gesprek over de invulling, het is echt samenwerking en samen creëren. Met mijn voorstellingen wil ik iets terugdoen voor de subsidie die ik krijg. Ik wil iets betekenen voor de gemeenschap en daarbij mijn artistieke antenne en kunstenaarschap inzetten. Wat leeft er in de wereld en hoe sluiten we daarbij aan? Ik hoop dat we ons publiek laten nadenken, dat onze voorstelling resoneert in hun gevoel en denken. We willen die mensen aanspreken die openstaan voor meerdere invalshoeken, die bereid zijn om anders te kijken, om de andere kant te zien en hun eigen kijk kunnen relativeren.”
De nieuwe voorstelling gaat op 8 november in première, maar Luijmes heeft al plannen voor de productie daarna. „We zijn in gesprek met het Radboudumc over het thema ‘bekommernis om anderen’. Artsen, verpleegkundigen en patiënten krijgen een rol gedurende het project, een actrice gaat met hen in gesprek tijdens de voorstelling.
Duizendpoot
Luijmes is opgeleid als theaterdocent en geeft les bij kunstopleiding ArtEZin Arnhem, daarmee verdient hij een basisinkomen. Hij heeft een tijdlang als acteur binnen bedrijfstrainingen gewerkt. Hij is een duizendpoot: acteur, muzikant, regisseur en tekstschrijver. „Je krijgt met het ouder worden overal ervaring in en feeling voor, dan kun je heel veel rollen vervullen”, vertelt hij. “In dit vak kun je op een gegeven moment alles combineren, bijvoorbeeld tekst dient zich vanzelf aan bij muziek, of andersom, de muziek ontstaat bij tekst. Ik kan maken wat er in me opkomt, dat is fantastisch.”
Dat er een tendens is om te bezuinigen op cultuur en cultuuronderwijs stemt hem verdrietig. „Mensen maken al minder muziek en spelen minder toneel dan vroeger. En iedereen die je nu in films en tv-series ziet spelen heeft ooit cultuuronderwijs gehad. Als je dat wegbezuinigt, heb je in de toekomst geen nieuwe aanwas voor de Nederlandse films, series en theaters.”
Vanaf 8 november is de muziektheatervoorstelling ‘Zwijgen is een optie’ vijf keer in Nijmegen te zien, in het kleine theater Studio TG Greppel aan de Graafsedwarsstraat. Luijmes speelt samen met trompettist Sybren van Doesum. Aansluitend zijn vijftien optredens gepland in november op diverse plaatsen in het land.